Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'nun web sitesi için buraya tıklayın.
Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'nda, günümüzün önemli kavramsal sanatçılarından Sarkis'in (d.1938, Çaylak Sokak, İstanbul) Respiro başlıklı yerleştirmesi yer alıyor. Defne Ayas (Witte de With Güncel Sanat Merkezi Direktörü) küratörlüğünde gerçekleştirilen Türkiye Pavyonu, 9 Mayıs-22 Kasım 2015 tarihleri arasında Venedik Bienali'nde izlenebilecek. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda gerçekleştirilen Türkiye Pavyonu sergisi, bienalin ana mekânlarından Arsenale'deki Sale d'Armi binasında yer alıyor.
Türkiye Pavyonu sergisinin açılışı 7 Mayıs Perşembe günü yapıldı
Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'nda yer alan Respiro projesi, sanatçı Sarkis ve küratör Defne Ayas'ın katılımıyla bienalin ön izleme günlerinden 7 Mayıs Perşembe günü uluslararası sanat dünyasına tanıtıldı.
Türkiye Pavyonu'nun resmi açılışına, İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı ve Türkiye Pavyonu sponsoru Fiat adına Tofaş Kurumsal İletişim Direktörü Arzu Çolakoğlu da katıldı. Açılışta ayrıca, Venedik Bienali Başkanı Paolo Baratta, TC Roma Büyükelçisi Aydın Adnan Sezgin, Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu Danışma Kurulu üyeleri, Türkiye Pavyonu'nun 21 destekçisiyle uluslararası sanat profesyonelleri ve küratörler de bulundu.
İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, "Bu yıl Türkiye Pavyonu'nda, farklı formlardaki çalışmalarıyla günümüzün en önemli sanatçıları arasında sayılan, yapıtları önemli sanat merkezlerinde, müzelerinde sergilenen Sarkis'i ağırlıyoruz. Türkiye'nin sanat tarihinde de önemli bir yeri olan Sarkis'in Respiro adlı yeni eserini tüm sanat dünyasıyla paylaşmaktan gurur duyuyoruz. Respiro, İtalyancada nefes anlamına geliyor. Türkiye Pavyonu sergisi de sanatçımız Sarkis'in dediği gibi nefes alıp veren, içerisinde birçok farklı öğe barındıran, tarihin içinde yolculuk eden ve mekânlar arasında diyalog kuran bir sergi oldu. Kendisine, küratörümüz Defne Ayas'a ve emeği geçenlere bu heyecan verici proje için teşekkür ediyorum," dedi.
Fiat adına Tofaş Kurumsal İletişim Direktörü Arzu Çolakoğlu, "Venedik Bienali Türkiye Pavyonu'nda gerçekleşen sergi sponsorluğumuz hiç şüphesiz sanat alanındaki önemli girişimlerimizden biri. 2011 ve 2013 yıllarında olduğu gibi 2015 ve 2017 yıllarında da, Türkiye Pavyonu'ndaki sergilerin sponsorluğunu Fiat markamızla üstleniyoruz. Ortaklarımızdan birinden aldığımız destek ile diğer ortağımızın evinde böyle bir oluşuma vesile olmuş olmaktan dolayı da ayrıca memnuniyet duyuyoruz. Bildiğiniz gibi, Koç Topluluğu'nun güncel sanata olan katkı ve desteği çeşitli projelerle sürüyor. İstanbul Bienali sponsorluğundan Vehbi Koç Vakfı'nın 2010 yılında Beyoğlu'nda yeni üretimlere destek vermek, bu üretimleri sergileyecek bir platform oluşturmak amacıyla kurduğu çağdaş sanat alanı ARTER'e ve 2017'de açılması hedeflenen çağdaş sanat müzesine uzanan bu katkı ve desteğin bir yansımasını da Tofaş Fiat olarak Venedik Bienali'ne taşıyabilmekten büyük mutluluk duyuyoruz," dedi.
Respiro sergisi
Sarkis, İtalyanca'da nefes anlamına gelen Respiro ile zamanların başlangıcına, kendi deyişiyle 'ilk gökkuşağına, ışığın ilk kırılma anına' götürüyor. Sarkis eserini şöyle anlatıyor: "Türkiye Pavyonu'nda bir nefes dünyası oluşturdum, Respiro sürekli nefes alıp veren bir yerleştirme. Yerleştirmedeki iki gökkuşağı devamlı nefes alıyor, aralarındaki farklı nefes ritimleri aynaya vuruyor ve aynadaki çocukların parmak izleri de kendi içinde sürekli nefesler doğuruyor."
Sarkis, bir tiyatro sahnesi gibi düzenlediği mekânı çift taraflı büyük bir ayna ile ikiye bölüyor. Aynanın iki tarafında Abay, Anna, Aren, Helin, Karla, Claudia ve Linda isimli yedi çocuğun yedi renkle yaptığı parmak izleri yer alıyor. Mekânın iki ucundaki pencerelerin önünde ise sanatçının neondan oluşturduğu gökkuşakları bulunuyor.
Ortaçağa özgü tekniklerle yapılmış ve ortak bellek görüntülerinden oluşan 36 parça vitray pano, Sarkis'in deyimiyle 'elmas küpeler gibi' mekânın tavanından sarkarak enstalasyonu bütünlüyor. Sarkis, bu vitraylarla imgeyi çerçeveliyor, imgenin hatlarını belirliyor, yakalayıp hapsediyor. Aydınlatılmış cam panoların resimlerle oluşturduğu bu orkestrasyon, acı, savaş, eros ve otobiyografik anlatılar resmederken ustalıklı bir insanlık eleştirisi sunuyor. Birçok farklı imgeden oluşan vitray panolar arasında ateş avuçlayan el, Aya Sofya'nın yüksek duvarlarından aşağı bakan mozaik melek tasviri, nar tezgâhının önünde gülümseyen Hrant Dink, hazırlıksız yakalanan uykulu bir Sergei Parajanov, Büyük Mimar Sinan'ın Mihrimah Sultan'ı kucaklayışı ve Sarkis'in anne ile babasının mezarları da yer alıyor.
Respiro, Sarkis'in Kriegsschatz (savaş ganimetleri) kavramıyla içten ve derin meşguliyetini ortaya koymanın yanı sıra sanat tarihi külliyatlarından Paolo Uccello'nun Louvre'da sergilenen San Romano Savaşı, Matthias Grünewald'ın Colmar'daki Unterlinden Müzesi'nde sergilenen Isenheim Sunağı, Giorgione'in Venedik'teki Akademi Galerisi'nde sergilenen Fırtına tablosu gibi eserlere de atıfta bulunuyor. Sergide, Sarkis'in Roma'daki San Luigi dei Francesi Kilisesi'nde yer alan Caravaggio resimleriyle çevrelenmiş mekâna gönderme yapan, birebir ebatlarında kesilmiş kırmızı camdan bir sunak da yer alıyor.
Aynalar, vitray panolar ve sanatçının diğer ikonik eserlerinden oluşan Respiro, sanatçının ürettiği gökkuşağının yedi renginin çiziminden esinlenen Jacopo Baboni-Schilingi'ye ait bir besteyle tamamlanıyor. İlk nefesini 3 Nisan'da alan ve 23 Nisan'da hayat bulan Respiro, 7 gün 24 saat kesintisiz olarak çalacak bu beste ve gökkuşağının sönmeyecek ışıklarıyla bienalin sonuna kadar nefes almaya devam edecek.
Sarkis'in yapıtlarının felsefeyle, müzikle, mimariyle, sanat tarihi ve siyaset tarihi gibi hep buluşmalardan doğduğunu belirten Defne Ayas, "Sarkis, yarattıklarıyla, sanatın alanlarını hep genişletmiş, zenginleştirmeye çalışmıştır. Acılı tarihlerin açılımlarla iyileştirilebileceğine inananlardanız. Bu yerleştirmeye iliştirilmiş bilinçaltı kodlar tarihe ılık bir nefes getirebilirse eğer, kendimizi amacımıza ulaşmış addedeceğiz," diyor.
Respiro'nun 4 farklı ülkede altı 'sinyali'
Sarkis'in Türkiye Pavyonu'ndaki Respiro sergisine 'sinyal' gönderecek 6 farklı yerleştirmesi, 7 Mayıs tarihinden itibaren eş zamanlı olarak Château d'Angers (Angers, Fransa), Château des ducs de Wurtemberg Müzesi (Montbéliard, Fransa), Domaine de Chaumont-sur-Loire (Chaumont-sur-Loire, Fransa), Boijmans Van Beuningen Müzesi (Rotterdam, Hollanda), Mamco, Modern ve Çağdaş Sanat Müzesi (Cenevre, İsviçre) ve Hrant Dink Vakfı'nda (İstanbul, Türkiye) yer alıyor. Böylelikle, Türkiye Pavyonu'nda yer alan eserlerle bu yerleştirmeler arasında devam eden bir diyalog da yaratılacak.
Sarkis'in 'haberci' niteliğindeki ilk sinyali Altın İkona ise Hrant Dink Vakfı'nın Mart ayında açılan yeni binasının sergi alanında yer alıyor. Üzerinde bir el izi olan altın bir dörtgenden oluşan Altın İkona, Sarkis'in Respiro için yaptığı yeni vitrayla aynı ölçekte üretildi. Altın İkona, Respiro'da olduğu gibi, Jacopo Baboni-Schilingi'nin bestesiyle tamamlanacak. Altın İkona ile birlikte sanatçı Ali Kazma'nın yeni video işi Atölye (2015) de 7 Mayıs'ta Türkiye'de ilk defa Hrant Dink Vakfı'nda gösterilecek. 2013 yılında Venedik Bienali Türkiye Pavyonu'nda yer alan Rezistans serisine ait olan bu videoda Ali Kazma kamerasını Sarkis'in elli yılı aşkın süredir sanatsal üretimini sürdürdüğü atölyesine çevirdi.
Respiro kitabı
Respiro sergisi ile Sarkis'in yerleştirmesine dair denemeler ve imge okumalarının yer aldığı bir kitap da yayımlandı. Kitapta, Defne Ayas, David Kazanjian ve Wendy Meryem Kural Shaw'un yazılarının yanı sıra Ruben Arevshatyan, Tûba Çandar, Rakel Dink, Özge Ersoy, Uwe Fleckner, Karin Karakaşlı, Aaron Schuster ve Jalal Toufic'in imge okumaları yer alıyor. Editörlüğünü Defne Ayas'ın, tasarımını APFEL'in (A Practice for Every Day Life) yaptığı kitaba, buradan, İKSV'den ve Venedik Bienali kitabevinden ulaşılabilir.
Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi
Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi, 9 Mayıs 2015 tarihinde izleyicilerin ziyaretine açılıyor. 22 Kasım'a kadar devam edecek bienalde, Okwui Enwezor'un küratörlüğünde gerçekleştirilen "All the World's Futures" başlıklı ana serginin yanı sıra 89 ülke pavyonu da yer alıyor.
Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'nun web sitesi için buraya tıklayın.