Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı’nın birinci açık çağrı döneminde hibe alan projelerden ikisi, 1-3 Kasım tarihlerinde düzenlenen festivallerle, faaliyetlerini sonlandırdı. 1. Adıyaman Kömür Çocuk ve Gençlik Festivali ve Demir Elma Festivali; proje yürütücüsü sivil toplum kuruluşları, proje ortağı belediyeler ve iştirakçilerin katkısıyla yoğun katılımla gerçekleştirildi.
Diyarbakır’dan Önce Çocuklar Derneği’nin yürütücülüğünde, Adıyaman’ın Kömür Belediyesi ortaklığında 1. Adıyaman Kömür Çocuk ve Gençlik Festivali ve Rize’den GOLA Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği yürütücülüğünde, Artvin’in Borçka Belediyesi ortaklığında düzenlenen Demir Elma Festivali; Ortaklaşa Hibe Programı’nın ilk açık çağrı döneminde destek alan projelerin kapanış etkinlikleri oldu.
Biri Güneydoğu Anadolu bölgesinde Adıyaman Kömür’de, diğeri ise Doğu Karadeniz’de Artvin Borçka’da gerçekleştirilen iki festival, Ortaklaşa Hibe Programı’nın Türkiye genelinde STK’lar ve belediyeler arasındaki kültürel işbirliklerini güçlendirmek, kültür profesyonellerinin gelişimini desteklemek ve yerelde katılımcı ve kapsayıcı kültür politikalarının oluşturulmasını teşvik etmek amaçlarıyla hayata geçirildi.
I. Kömür Çocuk ve Gençlik Festivali, Adıyaman
İKSV, Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı kapsamında kurulan Kömür Kültür Sanat Merkezi, Diyarbakır’dan Önce Çocuklar Derneği’nin yürütücülüğünde, Adıyaman’ın Kömür Belediyesi’nin ortaklığında ve Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nın (DTSO) da desteğiyle, çocukların ve gençlerin nitelikli kültür-sanat etkinliklerine erişimini ve yeteneklerini keşfetmelerini sağlamak amacıyla 24 Mayıs’ta kapılarını açtı. Diyarbakır’da ve Kömür’de deprem sonrası normalleşme sürecine katkıda bulunması hedefiyle tasarlanan projenin iştirakçileri Ma Music Center ile Amed Şehir Tiyatrosu, bir yıl boyunca çocuklara ve gençlere yönelik müzik, tiyatro ve yaratıcı sanat atölyeleri gerçekleştirdi. Bu çalışmaların sonuçları, 2-3 Kasım tarihlerinde düzenlenen Adıyaman Kömür 1. Çocuk ve Gençlik Festivali’ne taşındı.
Önce Çocuklar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı, DTSO Genel Sekreter Yardımcısı Meryem Özdemir festivalin açılış konuşmasında: “Yaşadığımız deprem felaketinden sonra Kömür Belediyesi tarafından tahsis edilen bu alanda çocukların, gençlerin yararlanabileceği bir kültür-sanat merkezi kurmayı hedeflemiştik. Avrupa Birliği’ne ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı’na verdikleri hibe sayesinde bizi çocuklarla bir araya getirdikleri; Adıyaman ve Kömür Belediyeleri ile Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’na da tüm destekleri için teşekkür ediyorum. Bugün festivale de taşınan müzik ve tiyatro atölyelerinde çocukların çok eğlendiğine; festivalin ortaya çıkmasında emekleri geçen Ma Music Center ile Amed Şehir Tiyatrosu’nun katkılarıyla kültür-sanat etkinliklerinin yıl boyunca devam edeceğine inanıyorum,” dedi.
Kömür Belediye Başkanı Hasari Talaş konuşmasında şunları ifade etti: “Kömür Kültür Sanat Merkezi’nde çocuklar ve gençler için düzenlenen kültür-sanat etkinlikleriyle bir yıldır burada bulunan herkesin katkı sunduğu bir süreci birlikte örmeye gayret ettik. Çocuklarımızı ve gençlerimizi kültür-sanatla bir araya getirmenin mutluluğunu yaşıyoruz. Bundan sonra da bu etkinliklerin devam etmesi için Kömür Kültür ve Sanat Merkezi’ne vereceğimiz desteği hep birlikte sürdüreceğiz.”
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı Proje Yöneticisi H. Selen Akçalı da “İKSV’nin Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa projesi kapsamında, Diyarbakır’dan Önce Çocuklar Derneği’nin Kömür Belediyesi ortaklığıyla gerçekleştirdiği proje vesilesiyle kurulan Kömür Kültür ve Sanat Merkezi’nin daha nice festivallere evsahipliği yapmasını sağlamak hepimizin ortak arzusu ve amacı. Buradaki çocukların gözlerinde gördüğümüz umudu ve neşeyi artırmak ve daim kılmak en büyük temennimiz. Desteği geçen tüm kurumlara, festivalde yer alan sanatçılara ve eğitmenlere teşekkür ediyoruz,” dedi.
İki gün boyunca çocuklar ve gençlerin aktif katılımıyla gerçekleştirilen festival Kömür semah ekibiyle başladı. Festivalde Polen Kolektif ile resim, Zarok TV ile kukla, Müzikist ile Afrikan polifonik vokal atölyeleri; Ma Music ile Kömür Kültür Sanat Merkezi Çocuk Sesler Korosu, Amed Şehir Tiyatrosu tarafından sahnelenen tiyatro oyunları ve film gösterimi gibi etkinlikler yer aldı. Birçok farklı paydaşın katkılarıyla tasarlanan festivalin önümüzdeki dönemde bölgenin kültür-sanat ekosistemine katkı sağlayacak şekilde gelişerek devam etmesi hedefleniyor.
Demir Elma Festivali, Artvin
Emre Temür
Demir Elma Festivali, GOLA Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği ile Borçka Belediyesi’nin bir yandan Borçka’nın kültür politikasını oluştururken diğer yandan bölgeye özgü yeni bir festivali ortaklaşa hayata geçirmek üzere bir araya geldiği proje kapsamında, 1-2-3 Kasım tarihlerinde düzenlendi. Her adımı sivil toplum kuruluşlarının katkısıyla çok ortaklı bir işbirliği içinde gerçekleştirilen; bölgeye özgü, coğrafi işaretli demir elma meyvesi etrafında şekillenen festivalin açış konuşmalarında:
Gola Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği başkanı Refika Kadıoğlu: “İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın Avrupa Birliği desteğiyle, Borçka Belediyesi ortaklığında gerçekleştirdiğimiz Demir Elma Festivali ile kültür-sanat aracılığıyla yeşeren bir ortaklığa tanıklık ediyoruz. Gola ile yerel kültür unsurlarıyla tasarladığımız geçmiş festivallerden bugüne taşıdıklarımız Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı sayesinde Demir Elma Festivali olarak hayat buldu. Yerel kültür unsurlarının festival aracılığıyla ortaya çıkmasına katkıda buluna tüm paydaşlara ve ekip arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.”
İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece: “Gola Derneği ve Borçka Belediyesi, Borçka’nın kültür politikasını oluşturmak ve bölgenin özgün niteliklerini yansıtan çok paydaşlı bir festival tasarlamak için bir araya geldi. Rize’nin Fındıklı ilçesinde yerleşik Gola Derneği’nin, Artvin’in Borçka ilçesinde bölgeye özgü, coğrafi işaretli demir elma meyvesi etrafında şekillenen böylesi bir festival için Borçka Belediyesi ile yan yana çalışması, yerel değerlerin ortaya çıkarılması ve kültürel mirasın güçlenmesi için büyük bir anlam taşıyor. STK’lar ve yerel yönetimlerin aynı amaç etrafında buluşması, sadece etkinliklerin değil, kalıcı kültürel yapıların ve katılımcı, kapsayıcı, eşitlikçi, hak temelli bir kültür ekosisteminin de gelişimini sağlıyor,” dedi.
Emre Temür
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu temsilcisi Cenk Dereli: “UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Kültürel İfadelerin Çeşitliliği İhtisas Komitesi’ni temsilen, Demir Elma Festivali’nin mümkün kılan tüm paydaşlara emekleri için teşekkür ediyorum. Yerel yönetim ve sivil inisiyatiflerin bir arada ortaya koyduğu bu festival hepimize ilham veriyor,” dedi.
Borçka Belediye Başkanı Ercan Orhan da yaptığı konuşmada şunları ifade etti: “Coğrafi işaretli bir ürün olan demir elmanın Borçka'ya kültürel bir değer katması amacıyla çıktığımız yolda, destekleri için Avrupa Birliği'ne ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı'na teşekkür ederim. Borçka’nın kültür, sanat ve doğaya duyduğu sevgiyi bir araya getirdiğimiz bu projeye biz de ortak olduk. Demir Elma Festivali toplumsal dayanışmanın, yeniliğin ve kültürel değerlerimize sahip çıkmanın da simgesidir.”
Proje kapsamında Borçka Belediye Meclisi, 5 Mart 2024 tarihinde kültür politikaları için bütçe ayrılmasının görüşülmesini karara bağlayan bir metne imza attı. Proje kapsamında ayrıca demir elma meyvesinin coğrafi ve kültürel özelliklerine odaklanan Demir Elma: Doğa, İnsan, Kültür başlıklı bir kitap hazırlandı.
Emre Temür
Demir elma meyvesi etrafında kurgulanan atölye çalışmalarından gastronomi söyleşilerine, dans performanslarından konserlere, dinletilerden film gösterimlerine uzanan programıyla üç gün boyunca Borçka, Muratlı Köyü ve Karagöl’de gerçekleştirildi. Sirkhane performansları eşliğinde kent yürüyüşüyle başlayan festivalde oyuncu Mert Fırat’ın konuk olduğu Aktivizm, Dayanışma, Kültür-Sanat, Dirençlilik; Borçka Belediye Başkanı Ercan Orhan’ın konuk olduğu Markalaşmaya Doğru Giden Bir Kent, Borçka’nın Demir Elması ve Nilhan Aras, Anna Maria Beylunioğlu’nun konuk olduğu Gastronomi Söyleşileri ve Rahşan İnal, Şenay Aydemir, Taner Artvinli, Şükrü Aslan’ın konuk olduğu Artvin Kitabı söyleşileri yer aldı. Meyvenin hikâyesini anlatan dinletilerden pekmez yapımı ve kompost atölyelerine, müzik ve danslarla zenginleşen anlatılardan Karagöl’de gerçekleştirilen enstalasyona demir elmanın hikâyesine tanıklık edildi.
Festival, Doğu Karadeniz’deki kültür-sanat ekosistemini güçlendirirken sivil toplum ile yerel yönetimler arasındaki işbirliğinin katılımcı kültür politikaları perspektifiyle gelişmesine aracılık etti.
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı hakkında ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.